Wat is zakaat?

Zakaat is een verplichte armenbijdrage en een van de vijf zuilen van de islam. Het zuivert het bezit en zorgt voor herverdeling van rijkdom binnen de samenleving. Wanneer het vermogen boven het belastbaar bedrag (niṣāb) ligt en een jaar lang behouden blijft, is het verplicht om 2,5% af te dragen aan degenen die recht hebben op deze bijdrage. [1]

Wie zijn verplicht om zakaat te betalen?

Zakaat is verplicht voor elke moslim die aan de volgende tien voorwaarden voldoet:

1. Moslim zijn: Alleen moslims zijn zakaat-plichtig.
2. Volwassen zijn: Kinderen die de puberteit niet hebben bereikt, hoeven geen zakaat te betalen.
3. Toerekeningsvatbaar zijn: Mensen die niet toerekeningsvatbaar zijn, zijn vrijgesteld van zakaat.
4. Eigen vrijheid hebben: Wie het bezit is van een ander, hoeft geen zakaat te geven.
5. Voldoende bezit hebben (niṣāb): Alleen wie minimaal het belastbaar bedrag bezit, is zakaat-plichtig.
6. Volledig eigenaar zijn: Het bezit moet volledig in eigen beheer zijn.
7. Schuldenvrij zijn: Schulden worden eerst afgetrokken voordat zakaat wordt berekend.
8. Vrij van vaste lasten zijn: Alleen het vermogen na aftrek van vaste lasten en levensonderhoud telt mee.
9. Groeiend bezit hebben: Het vermogen moet de mogelijkheid hebben om toe te nemen.
10. Een islamitisch jaar bezitten: Het belastbaar bedrag moet twaalf maanden lang in bezit blijven volgens de maankalender.

Wie aan deze voorwaarden voldoet, moet 2,5% van zijn vermogen als zakaat afdragen aan degenen die hier recht op hebben. [2]

Wat is de minimale hoeveelheid bezit voor zakaat?

Zakaat wordt pas verplicht als je bezit een bepaalde drempel bereikt. Dit geldt niet alleen voor geld, maar ook voor goud, zilver en handelsgoederen. Dit belastbaar bezit wordt niṣāb genoemd en is als volgt vastgesteld:

• 87,479 gram goud (7,5 tola), of
• 612,35 gram zilver (52,5 tola), of
• Handelsgoederen of contant geld die een waarde hebben van 612,35 gram zilver (52,5 tola).

Als je bezittingen deze drempel overschrijden en een volledig islamitisch jaar (volgens de maankalender) in jouw bezit blijven, dan ben je verplicht 2,5% van je vermogen als zakaat af te dragen. [3]

Wat als je verschillende soorten bezit hebt?

Soms heeft iemand verschillende bezittingen, zoals een combinatie van contant geld, goud en handelsvoorraad. Als geen enkele daarvan op zichzelf de nisāb bereikt, worden deze bezittingen bij elkaar opgeteld.

• Als de totale waarde gelijk is aan het gewicht van 612,35 gram zilver (52,5 tola), dan is zakaat alsnog verplicht.
• Dit betekent dat als je bijvoorbeeld minder dan 87,479 gram goud (7,5 tola) hebt, maar ook geld bezit, deze samen worden berekend.

Hierdoor is zakaat niet alleen voorbehouden aan de superrijken, maar geldt het voor iedereen die voldoende vermogen bezit boven zijn basisbehoeften. [4]

Wat als je vermogen schommelt?

De islamitische wetgeving houdt rekening met schommelingen in je vermogen gedurende het jaar:

• Het begin en einde van het jaar tellen. Als je aan het begin én einde van het maanjaar de niṣāb bezit, dan ben je zakaat verschuldigd.
• Tussentijdse dalingen zijn niet van invloed. Als je in de loop van het jaar tijdelijk onder de niṣāb zakt, maar aan het einde van het jaar weer boven de drempel uitkomt, blijft zakaat verplicht.
• Als je al je vermogen kwijtraakt, begint een nieuw zakaat-jaar pas wanneer je opnieuw de niṣāb bereikt.

Dit systeem zorgt ervoor dat zakaat eerlijk en haalbaar blijft voor iedereen. [5]

Hoe bereken je jouw zakaat eenvoudig?

Een handige manier om jouw zakaat-bedrag te berekenen, is door je totaalbezit te delen door 40. Dit komt overeen met 2,5% van je vermogen. Bijvoorbeeld:

• Heb je €10.000 aan spaargeld, goud en handelsvoorraad? Dan is je zakaat: €10.000 ÷ 40 = €250.
• Heb je €3.000? Dan is je zakaat: €3.000 ÷ 40 = €75.

Door deze eenvoudige methode toe te passen, kun je snel en nauwkeurig berekenen hoeveel zakaat je moet betalen.

Wie mogen zakaat ontvangen?

Volgens de Koran zijn er een aantal groepen die zakaat mogen ontvangen.

“De zakaat is uitsluitend bestemd voor de armen, de behoeftigen, de zakaat-collecteerders, degenen van wie de harten verzoend moeten worden, voor het vrijkopen van slaven, voor schuldenaren, op de weg van Allah en voor (gestrande) reizigers. Dit is een verplichting van Allah. En Allah is Alwetend, Alwijs.” [6]

• Armen: Personen zonder middelen om in hun levensonderhoud te voorzien.
• Behoeftigen: Personen die niet genoeg hebben om hun basisbehoeften te dekken.
• Zakāt-collecteerders: Degenen die door de islamitische overheid zijn aangesteld om zakaat in te zamelen.
• Slaven die zich willen vrijkopen: Personen die een afbetalingscontract hebben om hun vrijheid te verkrijgen.
• Degenen op de weg van Allah: Personen die zich inzetten voor een nobel islamitisch doel, zoals bedevaartgangers zonder middelen en studenten van religieuze kennis.
• Gestrande reizigers: Reizigers die zonder financiële middelen zijn komen te zitten, zelfs als ze thuis vermogen hebben.
• Schuldenaren: Personen met schulden die ze zelf niet kunnen aflossen.
• Degenen van wie de harten verzoend moeten worden: Deze categorie was bedoeld om mensen dichter bij de islam te brengen en is later opgeheven.

Mag een niet-moslim zakaat ontvangen?

Allah heeft in de Koran omschreven wie zakaat mag ontvangen. Zakaat is een specifieke vorm van liefdadigheid met een religieuze verplichting en moet worden gegeven aan de door Allah vastgestelde groepen.

Niet-moslims vallen niet onder deze categorieën en kunnen daarom geen zakaat ontvangen. Dit betekent niet dat men geen vriendelijkheid of steun aan hen mag bieden. Integendeel, de islam moedigt aan om goed te zijn voor alle mensen en hulp te bieden waar nodig, maar dit dient te gebeuren via andere vormen van liefdadigheid dan de verplichte zakaat. [7]

Conclusie: Is jouw zakaat al berekend?

Veel mensen onderschatten of vergeten hun zakaat, vooral als ze goud, zilver of verschillende soorten bezit hebben. Door je vermogen tijdig te berekenen en zakaat correct af te dragen, zorg je ervoor dat jouw rijkdom gezegend en rein blijft. Pak vandaag nog een rekenmachine en bereken of jij zakaat verschuldigd bent!