De Sidrboom op aarde

De meeste commentatoren en vertalers van de Koran zien de Sidrah als de lotusboom. Dit geldt zowel voor de Engelse als de Nederlandse vertalingen. Deze boom staat in het Arabisch bekend als al-Nabiq of al-ʿUnnāb. In Europese talen wordt het jujube of Ziziphus genoemd. Ziziphus-soorten hebben stekels of doorns en zijn geen diepwortelende planten.

In Arabië zijn voornamelijk drie soorten Ziziphusbomen te vinden. De eerste is Ziziphus Mauritiana, de boom waarvan jujubevruchten afkomstig zijn. Deze staat ook bekend als de Indiase jujube. De tweede soort is Ziziphus lotus, die we al eerder hebben genoemd. De derde soort is Ziziphus spina-christi. Dit wordt ook Sidr genoemd. Volgens de christelijke traditie zouden de doorns van deze struik gebruikt zijn voor de doornenkroon van Jezus Christus. Al deze soorten zijn doornige struiken of kleine bomen die eetbare vruchten produceren. [1]

Daarnaast speelt de Sidr een belangrijke rol, met name bij de rituele reiniging van overledenen. Tijdens deze reiniging worden de bladeren van de Sidrboom gebruikt om het lichaam te wassen. Dit is het fijngemalen blad van de Nabiqboom. Het wordt in water gedaan en goed geroerd totdat er schuim ontstaat. Met dit schuim wordt het lichaam van de overledene ingezeept. [2]

Daarnaast wordt de Sidr gebruikt in diverse gezondheidsproducten. Dit is vanwege de geneeskrachtige eigenschappen die aan deze boom worden toegeschreven.

In de Koran heeft Allah de Sidrboom als volgt genoemd:

“Maar zij wendden zich af en dus zonden Wij de overstroming van de dam en Wij veranderden hun beide tuinen in twee tuinen met een bittere vruchtopbrengst, tamarisken en een paar lotusbomen (Sidrbomen).” [3]

De Sidrboom in de hemel

Volgens een overlevering van ʿAbdullāh ibn ʿAbbās is er in het Paradijs niets dat lijkt op wat in de wereld bestaat, behalve de namen. [4]

In het Paradijs is niets hetzelfde als in onze wereld. We kunnen het Paradijs niet vergelijken met iets wat we kennen. Het Paradijs is vol met wonderbaarlijke dingen die niemand ooit heeft gezien, gehoord of zelfs maar bedacht. De dingen en gunsten in het Paradijs zijn niet te vergelijken met wat wij kennen. Mensen kunnen zich alleen dingen voorstellen die ze hebben gezien of ervaren.

De Sidrboom in het Paradijs is van een geheel andere orde dan de Sidrboom die we op aarde kennen. Deze hemelse boom is door Allah in de Koran op een bijzondere manier beschreven:

“En voorzeker, Hij had hem reeds gezien bij een andere neerdaling. Bij de lotusboom van de eindbestemming (Sidratul Muntahā). Bij de tuin van de [hemelse] verblijfplaats. Toen de lotusboom verhuld werd met wat hem verhulde.” [5]

Waar is de Sidratul Muntahā?

De lotusboom, of Sidr, speelt een belangrijke rol tijdens de hemelreis van profeet Mohammed -vrede zij met hem-. Deze wordt Sidratul Muntahā genoemd. Dit betekent ‘de lotusboom van de eindbestemming’. De meest bekende overleveringen plaatsen deze boom rechts van de Hemelse Troon. Deze locatie is in de zevende hemel. Er zijn echter ook bronnen die zeggen dat de boom in de zesde hemel staat.

Imam Ibn Ḥajar al-Asqalānī (852 AH) gaf uitleg over deze overleveringen. Hij zei dat ze elkaar niet tegenspreken. Het kan zo zijn dat de wortels van de boom in de zesde hemel staan. De stam en takken zouden zich dan in de zevende hemel bevinden. [6]

Het idee van een boom in de hemel kan wellicht vreemd lijken. De plantengroei op aarde heeft immers aarde, water en lucht nodig om te kunnen bestaan. Echter, voor Allah is het niet onmogelijk om op elke gewenste plaats iets te scheppen. Hij heeft bijvoorbeeld ook de angstaanjagende Zaqqūmboom aan de voet van de Hel geschapen.

Sommige geleerden denken dat Sidratul Muntahā figuurlijk is. Ze zien het als een verzamelplaats voor engelen. Dit is vergelijkbaar met mensen die samenkomen onder de schaduw van een jujubeboom. Deze interpretatie heeft echter niet veel aanhang. [7]

Waarom wordt de boom Sidratul Muntahā genoemd?

Het woord “Muntahā” is een Arabische term die ‘locatie’ aanduidt. Het is een zelfstandig naamwoord dat een plaats aangeeft. “Muntahā” kan worden vertaald als ‘eindpunt’, ‘eindbestemming’ of zelfs ‘uiterste grens’. Sidratul Muntahā is dus de lotusboom (of jujubeboom) van de eindbestemming.

Geleerden hebben verschillende verklaringen gegeven waarom de hemelse Sidrboom “Sidratul Muntahā” wordt genoemd. Imam al-Ālūsī (1270 AH) heeft de volgende verklaringen genoemd:

• Al-Muntahā’ kan zo genoemd zijn omdat het de grens van alle kennis markeert. Wat erachter ligt, is enkel bekend bij Allah.
• Het kan de plaats zijn tot waar de kennis van de profeten eindigt en niet verder gaat.
• Het kan de uiteindelijke plaats zijn waar de daden van mensen reiken en aan Allah worden voorgelegd.
• De naam is mogelijk gekozen omdat alles wat van boven naar beneden komt en omgekeerd, daar eindigt. Dit betreft zaken gerelateerd aan Allah de Verhevene.
• Het kan de eindplaats zijn tot waar de zielen van martelaren of gelovigen in het algemeen kunnen komen.
• Het kan ook verwijzen naar de uiteindelijke plaats waar de verheven status in termen van eer en waardigheid eindigt.
• Het kan ook betekenen de uiterste plaats waar het Paradijs eindigt. [8]

Imam al-Nawawī (676 AH) schreef hierover het volgende:

De Sidratul Muntahā heeft deze naam omdat de kennis van de engelen daar ophoudt. Niemand, behalve de Gezant van Allah -vrede zij met hem-, is er voorbij gegaan. [9]

Hoe ziet de Sidratul Muntahā eruit?

Toen de Profeet -vrede zij met hem- van de zesde naar de zevende hemel opsteeg, kwam hij bij de Sidratul Muntahā. Hij deed hierover het volgende verslag:

“En toen werd ik naar de Sidratul Muntahā gebracht, waarvan de vruchten zo groot leken als de kruiken van Hajar en de bladeren als de oren van olifanten. Aan haar voet bevonden zich vier rivieren: twee verborgen en twee zichtbaar. Toen ik Jibrīl vroeg, antwoordde hij: ‘De verborgen rivieren zijn gelegen in het Paradijs, terwijl de zichtbare rivieren de Nijl en de Eufraat zijn.” [10]

Bij het beschrijven van de schoonheid van Sidratul Muntahā zou iedereen tekort schieten in woorden. Niemand zou in staat zijn om haar schoonheid adequaat te beschrijven. Deze ervaring lijkt op de spirituele beleving van mensen. Soms zien zij kleuren die ze nooit eerder zagen en waarvoor ze geen woorden hebben. Zo zei de Profeet -vrede zij met hem-: “Ik werd meegenomen tot de Sidratul Muntahā. Deze was bedekt met kleuren. Ik weet niet wat deze kleuren zijn.” [11]

Toen de Profeet -vrede zij met hem- bij de Sidratul Muntahā aankwam, zag hij een geweldig licht. [12] “Allah omhulde de boom met datgene wat Allah erover liet komen, en daarna veranderde de boom. Niemand van Allah’s schepping is in staat om haar schoonheid te beschrijven.” [13]

Op elk blad van de boom bevindt zich een engel. [14] “Een reiziger zou honderd jaar kunnen reizen in de schaduw van haar takken. In de boom waren gouden vlinders, en het leek alsof haar vruchten zo groot als kruiken waren.” [15] [16]

De Profeet is de brug tussen het bekende en onbekende

De hemelreis van de Profeet -vrede zij met hem- is een buitengewone gebeurtenis die het menselijk begrip overstijgt. Deze reis onderstreept zijn unieke status en grootheid. Hij werd niet alleen door de hemelen geleid, maar passeerde ook de Sidratul Muntahā. Deze plaats, toegankelijk voor niemand anders dan hem, markeert de grens tussen het bekende en het onbekende. Het illustreert hoe de Profeet -vrede zij met hem- een bijzondere verbinding tussen mensen en het goddelijke vormde. Hij bewandelde een pad dat voor anderen gesloten blijft en ontmoette zijn Heer door een onplaatselijke ervaring te ondergaan.