Sociaaleconomische klassen in Mekka voor de komst van de islam

Vóór de komst van de islam kenden de inwoners van Mekka drie sociaaleconomische klassen: de beschermheren, de bondgenoten en de slaven. De beschermheren waren stamleden die afstamden van Fihr bin Mālik en zij vormden de Quraish-stam.

Ontstaan en vereniging van de Quraish-stam

Vroeger was de Quraish-stam verspreid over verschillende delen van het Arabische schiereiland. Het was Qusay bin Kilāb die hen verenigde en naar Mekka bracht. Daarom wordt hij ook wel de Vereniger van de Quraish genoemd. De Quraish-stam beschouwde zichzelf als de oorspronkelijke bewoners van de Mekkaanse gemeenschap. Alle andere inwoners van Mekka die niet tot hun stam behoorden, waren ofwel hun bondgenoten (cliënten) of hun slaven.

Onderscheid tussen de Quraish al-Biṭāḥ en de Quraish al-Żawāhir

Er was echter onderscheid tussen de Quraish afhankelijk van hun woonplaats. De Quraish-stam was namelijk opgesplitst in twee groepen: de stamleden die in de vallei van Mekka woonden, naast de Heilige Moskee en de Kaʾbah, werden de Quraish al-Biṭāḥ genoemd. De stamleden die in de buitenwijken en omgeving van Mekka woonden, werden daarentegen de Quraish al-Żawāhir genoemd.

Dominante positie van de Quraish al-Biṭāḥ in Mekka

Hoewel alle leden van de Quraish-stam dezelfde rechten en plichten hadden als het ging om algemene stamgewoonten, onderscheidde de Quraish al-Biṭāḥ zich van de rest van de Quraish-stammen. Ze waren meer ontwikkeld dan de Quraish al-Żawāhir, die in semi-primitieve omstandigheden leefden. Dit gaf de Quraish al-Biṭāḥ controle over de rechtspraak en het bestuur, en ze verdeelden religieuze en administratieve functies onder hun stamleden. Dit resulteerde in hun dominante positie binnen de stam en hun status als hoogste autoriteit in Mekka en het hoofd van de Mekkaanse samenleving.

Andere stammen hadden niet dezelfde mate van stabiliteit en veiligheid als de Quraish, omdat zij zich niet in de nabijheid van de Heilige Moskee bevonden, wat een heiligdom was voor alle Arabische stammen. De Quraish hadden hierdoor meer bescherming tegen aanvallen van andere stammen.

Unieke kenmerken van de Quraish-stam

De Quraish-stam was bovendien uniek omdat ze onderling zelden gewelddadige conflicten hadden die tot bloedvergieten leidden. Ze probeerden stammentwisten altijd vreedzaam op te lossen en om competities tussen stammen te vermijden, accepteerden ze een soort regering die we de regering van de elites kunnen noemen. Hierbij werkten de leiders van de verschillende stammen samen om de macht te behouden.

Migratie van Quraish-leden en hun reactie op de opkomst van de islam

Dit zorgde ervoor dat de Quraish-stam niet uiteenviel, zoals andere Arabische stammen. In tegenstelling tot wat vaak gebeurde bij andere stammen, sloten Quraish-clans zich niet aan bij andere stammen buiten hun eigen cirkel. Daarom was er veel bitterheid onder de mensen in Mekka toen sommigen van hen na de opkomst van de islam migreerden naar andere plaatsen. De Quraish-stam deed er alles aan om hen tegen te houden of terug te sturen en beschuldigde de profeet Mohammed ervan verdeeldheid te zaaien.

Mogelijke oorsprong van de naam Quraish

De stam Quraish heeft zijn naam te danken aan verschillende mogelijke oorsprongen. Volgens een theorie is de naam afkomstig van Fihr bin Malik, de voorvader in de tiende generatie van de Profeet Mohammed -vrede zij met hem-. De mensen noemden hem Quraish vanwege zijn kracht die vergeleken werd met een haai, aangezien hij domineerde over alle stammen van het Arabische Schiereiland. In deze context betekent Quraish “haai”.

Anderen beweren dat de naam afkomstig is vanwege hun handelsactiviteiten. In de Koran wordt vermeld dat ze twee keer per jaar een handelsreis ondernamen: één in de winter naar Jemen en één in de zomer naar Syrië. Via deze twee handelsroutes verdienden ze veel geld en bezittingen. In deze context betekent Quraish “fortuin verdienen”.

Een alternatieve verklaring voor de naam is dat deze afkomstig is van Naḍr bin Kinānah, de twaalfde generatie voorouder van de Profeet Mohammed -vrede zij met hem-, die bekend stond om het voorzien in de wensen en behoeften van de mensen. In deze context betekent Quraish “toezicht houden op”.

Zoals eerder vermeld, was Qusay bin Kilāb, de voorvader in de vierde generatie van de Profeet Mohammed -vrede zij met hem-, de vereniger van de Quraish. In deze context betekent Quraish “verenigen”. Er zijn nog veel meer verklaringen gegeven door historici over de oorsprong van de naam Quraish.

De Quraish-stam heeft een cruciale rol gespeeld in de geschiedenis van de islam. De Profeet Mohammed -vrede zij met hem- ontving zijn eerste openbaring in Mekka, waar de Quraish-stam een prominente positie innam in de maatschappij. Ondanks de tegenstand van de Quraish slaagde de Profeet erin om de islam te verspreiden en vele mensen te bekeren. Na de verovering van Mekka veranderde de houding van de Quraish-stam ten opzichte van de islam en bekeerden velen zich tot de nieuwe religie. De Quraish-stam blijft een belangrijk onderdeel van de islamitische geschiedenis en wordt gezien als symbool van moed en dominantie. De band tussen de Profeet Mohammed en de Quraish-stam blijft een belangrijk aspect van de islamitische cultuur en wordt vaak herdacht tijdens religieuze vieringen. Door de belangrijke rol die de Quraish-stam heeft gespeeld in de verspreiding van de islam, heeft deze religie zich kunnen verspreiden over de hele wereld en heeft het miljoenen mensen geïnspireerd en beïnvloed.