Zo was het dan dat onze grote imam was uitgedaagd voor een debat met iemand die niet in Allāh geloofde. Het onderwerp van het debat was: ‘Heeft de wereld wel of geen Schepper?’ Over dit moeilijk onderwerp een discussie? En dat ook nog eens met zo een grote imam! Vriend en vijand, iedereen kwam op het debatterrein voor het grote debat. Maar de grote imam kwam heel veel later, dan was afgesproken. ‘Waarom bent u zo laat gekomen?’ Vroeg de ongelovige man. De grote imam antwoordde: “Als ik u nou eens vertel, dat ik in het bos iets heb meegemaakt, waardoor ik met stomheid geslagen almaar bleef staan waar ik stond?”
“Aan de oever van een beek zag ik een boom staan. De boom viel plots, van de ene op het ander moment neer op de grond alsof het zichzelf had omgehakt. Opeens zag ik dat de boom zichzelf zaagde tot mooie rechte planken. Vervolgens bouwden de planken zichzelf tot een geweldige boot. De boot rolde zichzelf van de oever de beek in en begon reizigers van de ene kant naar de andere kant en van de andere kant naar de ene kant te vervoeren. En als hoogtepunt begon de boot zelf ook nog eens tol van de reizigers te innen. Vertel me dan, zou je mij geloven?”
De ongelovige man bulderde het uit van het lachen en zei: “Het is verbazingwekkend dat een oude man als u en nog eens de grote imam, zo een gigantische leugen kan vertellen! Hoe kan dit nou vanzelf gebeuren? Dat is onmogelijk! Dit kan alleen maar gebeuren als er iemand is die het doet, anders niet!” Hierop zei de grote imam: “Dit stelt toch helemaal niets voor? Volgens u gebeuren er nog grotere werken vanzelf, zonder een maker. De aarde, de hemel, de maan, de zon, de sterren, de parken, de honderden soorten gekleurde bloemen en zoete vruchten, de bergen, de dieren, de mensen en het heelal zijn volgens u allemaal gemaakt zonder schepper. Als ik een leugen heb verteld dat de boot zichzelf zou hebben gemaakt, zonder een maker, dan gelooft u in een nog grotere leugen. U gelooft namelijk dat de wereld gemaakt zou zijn zonder een schepper!” De ongelovige persoon raakte verdwaasd van verbazing toen hij de woorden van imam Abū Hanifah aanhoorde. Hij toonde berouw en werd moslim.
Dit verhaal leert ons dat soms zelfs de grootste debatten gewonnen kunnen worden met een eenvoudige analogie. Imam Abū Hanifah gebruikte zijn verbeeldingskracht om een beeld te schetsen van hoe absurd het idee is dat de wereld geen Schepper heeft. Het debat leidde uiteindelijk tot een positief einde, omdat de ongelovige persoon inzicht kreeg in zijn denkpatroon en berouw toonde. Het verhaal herinnert ons eraan dat er altijd wijsheid te vinden is in de woorden van geleerden en dat we moeten openstaan voor nieuwe inzichten en ideeën, hoe uitdagend ze ook kunnen lijken. Laten we onze geest openhouden voor kennis en wijsheid, en blijven nadenken over de diepste vragen van het leven.
Fakhr al-Dīn al- Rāzī [604 AH], Tafsīr al-Kabīr wa Mafātiḥ al-Ghayb, deel 1, (Libanon: Dar al- Fikr, 1981), 108.
Abu Noor Muhammad Basheer Kotlavi Loharan, Sachi Hikayat, deel 1 (Lahore: General Printers, 1980), 19-20.